Wat is Zakaat en voor wie is het bedoeld?

In de Arabische taal betekent Zakaat (ook wel Zakaah) groei, zegeningen, zuivering en ontwikkeling. De verplichte Zakaat eist dat moslims jaarlijks een deel van hun vermogen weggeven. Zakaat biedt de betaler een kans om zijn plicht jegens God, Allah, na te komen door een betaling uit te voeren. Het biedt ook een mogelijkheid om de armen te helpen. Maar het is meer dan dit.

In de Koran zegt God dat er acht ontvangers van Zakaat zijn: (interpretatie van de betekenissen)

“Inderdaad, Zakaat-uitgaven zijn alleen voor [1] de armen en [2] de behoeftigen, en [3] degenen die werken aan [toewijding] en [4] ] voor het samenbrengen van harten en [5] voor degenen die in slavernij zijn en [6] voor hen die schulden hebben en [7] voor de zaak van God en [8] voor de gestrande reiziger. [Dit is] een verplichting van God. God is Alwetend, Alwijze. ” (Koran hoofdstuk 9 V 60)

Alle lof is voor Allah, de Enige. Allahs zegeningen en vrede zijn met degene na wie er geen profeten meer zullen zijn, met zijn familieleden en metgezellen. Voorts:

We schrijven dit korte artikel om advies te geven en mensen te laten herinneren aan de verplichting van de Zakaat, die vele moslims verwaarlozen. Zij komen deze verplichting niet na, ook al is deze enorm belangrijk en omdat het één van de 5 zuilen van Islaam is: en zonder deze zuil is de Islaam niet volledig. De boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “De Islaam is gebouwd op vijf (zuilen): (1) het getuigen dat er geen god is die het recht heeft om aanbeden te worden behalve Allah, en dat Moh’ammed de boodschapper is van Allah, (2) het verrichten van het gebed, (3) het betalen van de Zakaat, (4) het vasten in de maand Ramadhaan en (5) het bezoeken van het Huis (de bedevaart naar Mekkah).” (Moettafaqoen ‘alay.)

De verplichting van de Zakaat voor de moslims is één van de talrijke mooie aspecten van de Islaam waarbij het sociale leven van de mensen hechter wordt. Het bevat vele voordelen waar de armen een grote behoefte aan hebben.

Een van de voordelen van de Zakaat is het vastleggen en versterken van relaties tussen de armen en de rijken, omdat de zielen van nature houden van degenen die goed voor armen zorgen en goed met hen omgaan. Wat ook tot haar voordelen behoort is het zuiveren en reinigen van de zielen en het verre houden van gierigheid en hebzucht. Zoals de Edele Qor-aan naar de betekenis verwijst in de Woorden van de Verhevene (Nederlandstalige interpretatie): “Neem van hun bezittingen sadaqah (liefdadigheid) om hen (de gelovigen) daarmee te reinigen en hen te louteren…” [Soerat at-Tawbah (9), aayah 103.]

Wat ook tot haar voordelen behoort, is dat het de moslim aan gulheid laat wennen en het zorgen voor degenen die behoeftig zijn. Een ander voordeel van de Zakaat is dat het de zegeningen en vermeerderingen van de voorzieningen verzorgd en het wordt door Allah beloond en vergoed, zoals Allah de Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “…En wat jullie ook uitgeven, Hij zal het dan vervangen. (#2) En Hij is de Beste der voorzieners.” [Soerat Saba-e (34), aayah 39.]

<<< (#2) Hetgeen jullie uitgeven aan jullie zelf of aan jullie kinderen of datgene wat jullie uitgeven als liefdadigheid, Allah de Verhevene zal dan daarvoor een vervanging geven. Dit zal ofwel in deze wereld zijn, door geld of door voldoening – hetgeen een oneindige schat is – of dat Hij vervanging geeft in het Hiernamaals door beloning en genieting, of in beiden. Wees daarom niet bang voor armoede en geef uit op de weg van Allah de Meest Barmhartige. (Uit Tefsier H’adaa-ieq ar-Rawh’ wa ar-Rayh’aan fie Rawaabie ‘Oeloemie al-Qor-aan.)

Allah de Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “En onderhoud as-salaah (het gebed) en geef az-zakaah (de verplichte liefdadigheid). En wat jullie vooruitzenden voor jullie zelf aan goeds (daden waarvan Allah houdt), jullie zullen het bij Allah vinden. (#3) Waarlijk, Allah is Alziend betreffende hetgeen jullie doen.” [Soerat al-Baqarah (2), aayah 110.]

(#3) Denk niet dat als je iets weggeeft omwille van Allah, dat je dat kwijt bent of dat het weg is: integendeel! De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) vroeg (aan ‘Aa-ieshah – moge Allah tevreden zijn met haar) hoeveel er over was van een schaap dat zij geslacht hadden, en toen zij hem vertelde dat alleen de schouder over was, antwoordde hij (Nederlandstalige interpretatie): “Alles ervan is over behalve de schouder.” [Verhaald door ‘Aa-ieshah, moge Allah tevreden zijn met haar, overgeleverd door at-Tirmidzie, die zei dat het sah’ieh’ (authentiek) is.] D.w.z., alles wat je weggeeft omwille van Allah de Verhevene blijft van jou en zul je in het Hiernamaals terugvinden, tien tot zevenhonderd keer zo veel, of nog meer, en alles wat je nu houdt zul je in het Hiernamaals niet meer hebben. ‘Abdoellaah (moge Allah tevreden zijn met hem) verhaalde: “De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei (Nederlandstalige interpretatie): ‘Wie van jullie beschouwt het bezit van zijn erfgenamen dierbaarder voor hem dan zijn eigen bezit?’ Zij antwoordden: ‘O boodschapper van Allah! Er is niemand onder ons of hij houdt meer van zijn eigen bezit.’ De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei: ‘Zijn bezit is hetgeen hij uitgeeft (omwille van Allah) tijdens zijn leven (aan goede daden) terwijl het bezit van zijn erfgenamen hetgeen is wat hij na zijn dood achterlaat.’” (Sah’ieh’ al-Boekhaarie, 4/3467.)>>>

En de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd in een authentieke h’adieth (Nederlandstalige interpretatie): “Allah de Majesteitelijke heeft gezegd: ‘O zoon van Adam! Geef een liefdadigheid en Wij zullen jou voorzieningen geven…’” Er zijn verder vele voordelen die op te noemen zijn. (Klik op onderstaande afbeelding om het vergroot weer te geven.)

Er is een waarschuwing voor een bestraffing geopenbaard voor degene die gierig is of deze verplichting minacht. Allah de Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “…En degenen die goud en zilver oppotten en het niet uitgeven op Allahs weg (#4), verkondig hen een pijnlijke kwelling. Op de Dag waarop dit (het opgepot bezit) verhit zal worden in het Vuur van de Hel waarmee vervolgens hun voorhoofden, hun zijden en hun ruggen geschroeid zullen worden (en er zal tegen hen gezegd worden): ‘Dit is wat jullie hebben opgepot voor jullie zelf. Proef dan wat jullie gewoon waren op te potten (#5).’” [Soerat at-Tawbah (9), aayah 34-35.]

<<< (#4) Er is overgeleverd door Maalik en as-Shaafi’ie van Ibn ‘Oemar (moge Allah tevreden zijn met vader en zoon) dat hij zei: “Hetgeen waarover zakaah is betaald behoort niet tot al-kanz (het oppotten)…” Er is ook overgeleverd van Oemm Salamah Hind bintoe Abie Oemaayyah dat de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei (Nederlandstalige interpretatie): “Wat het niveau heeft bereikt om daarover zakaah te betalen en waarover vervolgens zakaat is betaald behoort niet tot al-kanz (het oppotten)…” (Overgeleverd door Aboe Daawoed.)>>>

<<< (#5) Moeslim leverde over in zijn Sah’ieh’, van Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden zijn met hem), dat de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Elke persoon die de verschuldigde zakaah op zijn geld niet betaalt, op de Dag der Opstanding zal dan zijn zijde, voorhoofd en rug verbrand worden met platen gemaakt van vuur, op een Dag waarvan de lengte vijftigduizend jaar is, totdat de dienaren beoordeeld zijn; de eindbestemming van die persoon zal aan hem getoond worden, ofwel naar het Paradijs of het Vuur.” (Uit Tefsier Ibn Kethier.)>>>

Al hetgeen waarover de Zakaat betaalt dient te worden en het wordt niet betaald, is een schat waarmee de eigenaar op de Dag des Oordeels bestraft zal worden. Zoals de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) in een authentieke h’adieth gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Elke eigenaar van goud en zilver die haar aandeel niet besteed (voor Zakaat), voor hem zal het als platen van vuur gemaakt worden en hij zal erop gegooid worden in het Hellevuur. Zijn zijde, voorhoofd en rug zullen daarmee gebrand worden. Wanneer deze platen koud geworden zijn, wordt hetzelfde weer gedaan in een dag met de lengte van vijftigduizend jaar, totdat de laatste dienaren beoordeeld zijn, dan zal hij naar zijn uiteindelijke verblijfplaats gaan, d.w.z. het Paradijs of de Hel.” Vervolgens noemde de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) de eigenaar van de kamelen, de koeien en de schapen die de Zakaat hierover niet betaalt, dat hij hierdoor op de Dag der Opstanding bestraft wordt.

Er is ook authentiek overgeleverd dat de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei (Nederlandstalige interpretatie): “Eenieder die Allah vermogend maakt en hij betaalt niet de verschuldigde zakaah over zijn vermogen, dan (op de Dag der Opstanding) zal zijn vermogen gemaakt worden in de vorm van een kaalhoofdige giftige mannelijke slang met twee zwarte vlekken boven de ogen. De slang zal zijn nek omringen en zijn kaken bijten en verklaren: ‘Ik ben jouw vermogen, ik ben jouw schat.’” Vervolgens reciteerde de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) het volgende (Nederlandstalige interpretatie): “En degenen die gierig zijn met hetgeen Allah hen gegeven heeft van Zijn gunst (d.w.z. die de zakaah – verplichte liefdadigheid – niet betalen) moeten niet denken dat het goed is voor hen. Nee! Het zal slecht zijn voor hen; op de Dag der Opstanding zal hetgeen waarmee zij gierig waren om hun nekken worden gebonden…” [Soerat Aal ‘Imraan (3), aayah 180.]

Het is verplicht om de Zakaat uit te geven betreffende vier zaken: (1) hetgeen uit de grond komt (graan en gewassen etc.), (2) vee, (3) goud en zilver (+geld) en (4) handelswaar. Over deze vier zaken dient Zakaat betaald te worden als deze een bepaalde hoeveelheid bereikt hebben. (Dit wordt nisaab genoemd. Nisaab is de hoeveelheid dat als deze bereikt wordt je daarna zakaat dient te betalen. Je moet dit ten minste een jaar in je bezit hebben.)

1.) De nisaab van graan en gewassen etc. bedraagt 5 awsoeq. Een wasaq (enkelvoud van awsoeq) bedraagt 60 saa’ die de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) hanteerde. (Dit is ongeveer 2 1/4 kg.) Als het gaat om bijvoorbeeld dadels, rozijnen, rijst, graan en dergelijke, zal de nisaab 300 saa’ bedragen en een saa’ is twee handen vol van een man met een gemiddeld postuur. De Zakaat die betaald moet worden over vruchten, graan en gewassen etc. die niet besproeid worden met kosten (d.w.z. gewassen die besproeid worden met regenwater, rivierwater, stromend bronwater etc.) is tien procent. Maar als deze met kosten besproeid worden (middels irrigatiesystemen e.d.) dan is het percentage dat aan Zakaat betaald moet worden een twintigste deel zoals overgeleverd is in een authentieke h’adieth.

2.) Wat betreft de nisaab van kamelen, koeien en schapen etc., adviseren wij de zoekende naar kennis die hierover een duidelijk oordeel wil krijgen, zich te verdiepen in deze materie. Wij willen hier in een kort bestek de Zakaat in algemeenheid bespreken en dit is te uitgebreid voor dit korte artikel.

3.) Wat betreft de nisaab over zilver, deze is 140 mithqaal. Uitgedrukt in grammen is dit 644 gram. De nisaab over goud is 20 mithqaal. Uitgedrukt in grammen is dit 92 gram. Hetgeen hierover als Zakaat uitgegeven dient te worden is vier tiende (2,5 %).

Sheikh ‘Abdoellaah ibn H’amied zegt: er is een meningsverschil onder de geleerden met betrekking tot de Zakaat over de sieraden van de vrouw (goud en zilver). Al-Imaam Aboe H’aniefah is van mening dat er wel Zakaat over de sieraden betaald dient te worden, maar de meeste geleerden zijn van mening dat daarover geen Zakaat betaald hoeft te worden. Deze meningen zijn van al-imaam Ah’mad, al-imaam Maalik en al-imaam as-Shaafi’ie. Dit is ook overgeleverd van vijf metgezellen van Allahs boodschapper (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem), allen zeggen dat over de sieraden van de vrouw geen Zakaat betaald hoeft te worden. En dit was ook de uitspraak van de geleerde Ibn al-Qayyim en zijn leraar Shaykh al-Islaam Ibn Taymiyyah. Het bewijs dat zij gebruikten is dat wat in de twee authentieke verzamelingen van ah’aadieth (al-Boekhaarie en Moeslim) overgeleverd is, van Aboe Sa’ied (moge Allah tevreden zijn met hem) dat de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) naar de vrouwen kwam en hen advies gaf en zei (Nederlandstalige interpretatie): “O vrouwlieden! Geef liefdadigheid, ook al is het van uw sieraden.” Dat hij zei “geef liefdadigheid, ook al is het van uw sieraden” duidt aan dat het geen verplichting is om Zakaat over de sieraden te betalen, omdat hij zei: “…ook al is het van uw sieraden.” En als de Zakaat verplicht was geweest op de sieraden, zou hij dat niet gezegd hebben, maar zou hij bijvoorbeeld het volgende zeggen: “Geef de Zakaat uit van uw sieraden.” En een liefdadigheid kan zowel uit sieraden als kleding, voedsel en andere zaken uitgegeven worden en dit is allemaal vrijwillig. ‘Oemar (moge Allah tevreden zijn met hem) was van mening dat de Zakaat van de sieraden is dat ze uitgeleend worden aan andere vrouwen, en dit is overgeleverd door Anas (moge Allah tevreden zijn met hem). ‘Abdoellaah ibn ‘Oemar (moge Allah tevreden zijn met hem) kocht sieraden voor zijn dochters en gaf nooit Zakaat daarvan uit. En ‘Aa-ieshah (moge Allah tevreden zijn met haar) nam de zorg over de dochters van haar broer ‘Abdoer-Rah’maan ibn Abie Bakr op zich, en gaf nooit Zakaat uit over de sieraden die zij droegen… etc.

Hieruit kunnen we concluderen dat het niet verplicht is om Zakaat te betalen over de sieraden van de vrouw, en dit is de meest correcte uitspraak. (Fatwa van sheikh ‘Abdoer-Rah’maan ibn H’amied, zie Fataawa al-Mar-ah al-Moesliemah, p. 337.) Het is overgeleverd door Djaabir (moge Allah tevreden zijn met hem) dat de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei (Nederlandstalige interpretatie): “Er geldt geen Zakaat over de sieraden.”

4.) Wat betreft handelswaar; dit zijn goederen die bestemt zijn om verkocht te worden. Deze worden aan het eind van het jaar geïnventariseerd en de waarde daarvan vastgesteld. Van deze waarde wordt er vier tiende betaald aan Zakaat. Overgeleverd door Samoerah, hij zei: “De boodschapper van Allah beviel ons om liefdadigheid uit te geven van datgene wat we bereidden om te verkopen.” (Overgeleverd door Aboe Daawoed.)

Tot handelswaar behoort grond dat verkocht zal worden, gebouwen, auto’s en andere goederen die bestemd zijn om verkocht te worden. Wat betreft gebouwen die bedoeld zijn om verhuurd te worden, hierover hoeft men geen zakaat te betalen maar wel over de huurbedragen die de eigenaar ten minste een jaar in zijn bezit heeft. Maar de huurder hoeft hierover geen zakaat te betalen. Dit geldt ook voor huurauto’s e.d. die niet verkocht zullen worden.

Gespaard geld dat de nisaab bereikt en een heel jaar in iemands bezit is, daarover dient ook zakaat betaalt te worden. Ook al heeft men leningen. Wanneer het gespaarde geld de waarde van 92 gram goud of 644 gram zilver bereikt, dient men 2,5 % van het totale bedrag aan zakaat uit te geven.

Wat betreft het geld van wezen en geestelijk gehandicapten, hierover dient volgens de meeste geleerden ook zakaat betaald te worden. De voogd van deze personen dient de zakaat uit te geven. Dit is gebaseerd op de volgende h’adieth, die overgeleverd is door Moe’aadz (moge Allah tevreden zijn met hem), toen hij gestuurd werd naar Jemen, hij zei: “Allah heeft de liefdadigheid over hun geld verplicht gesteld, het wordt genomen van de rijken en het wordt gegeven aan de armen.”

Zakaat is een recht van Allah de Verhevene, waar geen enkele afwending en nalatigheid toegepast mag worden. Een moslim dient de zakaat uit te geven aan degenen die daar recht op hebben, met een zuivere intentie en goede wil, zodat hij of zij bij Allah de Verhevene een straf kan ontlopen. Allah Ta’aalaa verduidelijkt in Zijn Boek (de Qor-aan) welke mensen recht hebben op de zakaat. Allah de Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “Waarlijk, de sadaqaat (#6) zijn slechts voor de foeqaraa-e (#7) en de masaakien (#8) en degenen die daaraan werken (die de zakaah innen) en om de harten tot de Islaam te laten neigen (#9) en om slaven en gevangenen vrij te kopen en om de schuldenaren te helpen hun schulden af te lossen en om op de weg van Allah uit te geven en om de noodlijdende reiziger te helpen: een verplichting (afkomstig) van Allah, en Allah is Alwetend, Alwijs.” [Soerat at-Tawbah (9), aayah 60.]

<<< (#6) Sadaqaat (meervoudsvorm van sadaqah): liefdadigheid omwille van Allah de Verhevene. Hier betekent het az-zakaah (de verplichte liefdadigheid.>>>

<<< (#7) Foeqaraa-e (meeroudsvorm van faqier): dit is iemand die geen bezit noch inkomsten heeft die hem in zijn behoeften kunnen voorzien. Een faqier bevindt zich in miserabelere omstandigheden dan een miskien.>>>

<<< (#8) Masaakien (meervoudsvorm van miskien): dit is iemand die bezit en inkomsten heeft, maar hij is niet in staat om in al zijn behoeften te voorzien.>>>

<<< (#9) Al-Moe-allafatie qoeloeboehoem: dit is een groep die gemakkelijk beïnvloed kan raken om de Islaam aan te vallen. Het is toegestaan om hen iets van de zakaah te geven om hen tot de Islaam te laten neigen. Al-Moe-allafatie qoeloeboehoem zijn ook mensen die men standvastig in de Islaam wil maken door hen iets van de zakaah te geven. Ook is het toegestaan om zakaah te geven aan mensen om de Islaam te beschermen tegenover hun kwaad of aan mensen die het nodig hebben om verdedigd en gesteund te worden tegen de vijand. (Uit Tefsier H’adaa-ieq ar-Rawh’ wa ar-Rayh’aan fie Rawaabie ‘Oeloemie al-Qor-aan.)>>>

Allah (Glorieus en Geprezen is Hij) sluit dit vers af met twee van Zijn verheven Eigenschappen. Dit is een aanduiding dat Hij Alwetend is en op de hoogte van de toestanden van Zijn dienaren, degenen die recht hebben op liefdadigheid en degenen die daar geen recht op hebben. Omdat Hij de Alwijze is met Zijn wetgeving en lotbestemming. Hij plaatst zaken op de juiste plaats en als mensen deze wijsheid niet hebben begrepen, stel hen gerust dat Allah Zijn schepselen kent en dat zij zich dienen over te geven.

En tot Allah keren wij allemaal terug.

Zakaat doneren

Je kunt jouw Zakaat online doneren. Ook krijgen vrijwilligers binnenkort de mogelijkheid om zich aan te melden.